Υμνογραφικά - Ερμηνευτικά (γ΄) Το Δογματικό Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του Β' ήχου!

Το Δογματικό Θεοτοκίο του Εσπερινού του Σαββάτου του Β' ήχου.

Θεοδώρου Ρόκα 

Θεολόγου 

MΑ Ερμηνευτικής Θεολογίας

Γ' Κυριακή του Ματθαίου η ερχόμενη Κυριακή και δεύτερη στη σειρά από την ημέρα που επαναχρησιμοποιήθηκε η Παρακλητική μετά το πέρας της Κυριακής των Αγίων Πάντων και το "κλείσιμο" του Πεντηκοσταρίου, με τον β' ήχο να προβάλλει και να δεσπόζει καθ όλη την ερχομένη εβδομάδα της περιόδου δηλ. του β' ήχου. Η δε αρχή αυτής της περιόδου του β' ήχου, όπως και κάθε ήχου, λαμβάνει χώρα με την τέλεση της Ακολουθίας του Εσπερινού του Σαββάτου.

Στον Εσπερινό του Σαββάτου, αρχικά, ψάλλουμε τα 7 Αναστάσιμα Στιχηρά Ιδιόμελα του β' ήχου κατόπιν 3 του Μηναίου (εκτός και αν τύχει μνήμη εορταζομένου αγίου, όπου τα αναστάσιμα ενδέχεται να περιοριστούν σε 4) και ακολούθως ψάλλεται το δογματικό δοξαστικό - θεοτοκίο του β' ήχου:

"Παρῆλθεν ἡ σκιὰ τοῦ νόμου, τῆς χάριτος ἐλθούσης· 
ὡς γὰρ ἡ βάτος οὐκ ἐκαίετο καταφλεγομένη,
 οὕτω παρθένος ἔτεκες, καὶ παρθένος ἔμεινας,

 ἀντὶ στύλου πυρός, δικαιοσύνης ἀνέτειλεν Ἥλιος, 

ἀντὶ Μωϋσέως Χριστός, ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν ἡμῶν".

Ερμηνεύοντας αποσπασματικά το ανωτέρω δογματικό θεοτοκίο, στεκόμενοι μάλιστα στη φράση "παρῆλθεν ἡ σκιὰ τοῦ νόμου, τῆς χάριτος ἐλθούσης" παρατηρούμε ότι ο υμνογράφος προβάλλει έντονα την αντίθεση μεταξύ Νόμου και Χάριτος. Ο Νόμος είναι ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά ολόκληρης της Παλαιάς Διαθήκης.

Ο Νόμος, στην Παλαιά Διαθήκη, δεν ήταν προϊόν σκέψης ή έκθεσης ιδεών κάποιου προσώπου, αλλά αποκάλυψη της αγιότητας του Θεού, της αμαρτωλότητας του ανθρώπου και επεσήμανε την επιτακτική ανάγκη της ανθρώπινης φύσεως για σωτηρία και λύτρωση. Σκοπός του νόμου ήταν, να καταλάβουν οι άνθρωποι την αμαρτωλότητά τους και να αναζητήσουν τη σωτηρία τους από αλλού, συγκεκριμένα από τον αναμενόμενο Μεσσία και Σωτήρα του κόσμου διότι ο νόμος αυτός καθαυτός δεν θα μπορούσε να επιφέρει τη λύτρωση στους ανθρώπους, διότι οι άνθρωποι θα γίνονταν συνεχώς παραβάτες, θα τους δημιουργούσε αίσθημα ενοχής και θα προκαλούσε κατόπιν την επιτακτική ανάγκη για συμμόρφωση προς τις διατάξεις του.

Πως όμως έγινε η υπέρβαση και κατάργηση του Νόμου; Μα φυσικά με τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, κατά την οποία ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός "ἡμᾶς ἐξηγόρασεν ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν κατάρα· γέγραπται γάρ· ἐπικατάρατος πᾶς ὁ κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου" (Γαλ. 3,13).

Με τη σάρκωση του ο Υιός και Λόγος του Θεού και την εκούσιο - απολυτρωτική του σταυρική θυσία παραγκώνισε και κατήργησε το Νόμο, ο οποίος αποτελούσε "σκιά" και φραγμό για τον άνθρωπο διότι τον ανάγκαζε να ζει σύμφωνα με τις "νομικές" επιταγές του καθιστάμενος για τον άνθρωπο ως αυτοσκοπός της ζωής του, στην οποία πάσχιζε να εξαγοράσει τη σωτηρία του με τρόπο δικανικό. Πλέον με την έλευση της χάρης, η οποία επήλθε πλήρως τόσο με τη σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, όσο και με την κάθοδο του Παναγίου Πνεύματος κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, ο άνθρωπος δεν σώζεται με την τήρηση του νόμου ("διότι ἐξ ἔργων νόμου οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα σὰρξ ἐνώπιον αὐτοῦ" Ρωμ. 3,20), αλλά καλείται να πορευθεί με τη χάρη του Θεού, ο οποίος είναι η μόνη πηγή δικαιοσύνης, χάριτος και σωτηρίας: "δικαιοσύνης ἀνέτειλεν Ἥλιος Χριστός, ἡ σωτηρία τῶν ψυχῶν ἡμῶν".