Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2017

Οδοιπορικό στη Βυζαντινή Νάξο (κη’) Ο καλαίσθητος βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου στο Σαγκρί. Από την Αρχαιολόγο Ειρήνη Βασιλάκη

«Ο καλαίσθητος βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου στο Σαγκρί » 

Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Σαγκρίου


Ειρήνης Βασιλάκη
Αρχαιολόγου


Εικ. 1 Άποψη του Ναού από Βορειοδυτικά
Ο καλαίσθητος ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στα νοτιοανατολικά του χωριού Σαγκρί μέσα σε χωράφια και σε απόσταση δέκα λεπτών από αυτό. Δεν γνωρίζουμε πότε κατασκευάστηκε με βεβαιότητα. Ωστόσο το τρίτο και νεότερο στρώμα τοιχογράφησης χρονολογείται με ακρίβεια στα 1270 λόγω μιας επιγραφής που διασώζει την πληροφορία.

Ανήκει στον τύπο του μονόχωρου ναού με τρούλο. Ο τρούλος στηρίζεται σε τέσσερα τόξα. Με τις εσοχές και τις εξοχές που δημιουργούνται στο εσωτερικό του ναού, γίνεται κατά κάποιο τρόπο μια τριμερής διαίρεση του κτηρίου και αυτό εξωτερικά είναι φανερό με τη διαβάθμιση των επιπέδων της στέγης (εικ. 1 Άποψη του ναού εξωτερικά από βορειοδυτικά). Η στέγη είναι καμάρα στο εσωτερικό και δίρριχτη στο εξωτερικό. Η μοναδική θύρα βρίσκεται στη δυτική πλευρά, ενώ στη νότια πλευρά σώζονται κάποια ίχνη και δεύτερης εισόδου. Στο ναό δεν υπάρχουν παράθυρα παρά μόνο τέσσερις φωτιστικές θυρίδες στον τρούλο και μία στην κυλινδρική κόγχη του Ιερού (εικ. 2 Άποψη του τρούλου εσωτερικά). Στο Ιερό διατηρούνται τμήματα από επισκοπικό θρόνο καθώς και η κτιστή Αγία Τράπεζα με ενσωματωμένο δωρικό αρχαϊκό κιονόκρανο. Για πρόθεση χρησίμευε βάση από ρωμαϊκό περιρραντήριο. Το τέμπλο δε σώζεται. 


Εικ. 2 Άποψη του τρούλου εσωτερικά
Ο ναός διασώζει σε σημεία έως και τρία ζωγραφικά στρώματα. Καλύτερα διατηρείται το τελευταίο στρώμα του 13ου αιώνα (1270 μ.Χ.). Οι περισσότερες και πιο ευανάγνωστες τοιχογραφίες βρίσκονται στα ακόλουθα σημεία: τεταρτοσφαίριο και ημικύλινδρος της αψίδας του Ιερού, στον τοίχο του Ιερού και στο τόξο του, στο βόρειο τοίχο του ναού (σε τρία στρώματα) και στη δυτική κεραία. 
Εικ. 3 Η Παναγία Βλαχερνίτισσα στην κόγχη

Εικ. 4 Η Γέννηση στην ανατολική κεραία

Εικ. 5 Η Βάπτιση στην ανατολική κεραία

Στην αχιβάδα του Ιερού απεικονίζεται η Παναγία η Βλαχερνίτισσα και στον ημικύλινδρο ο Άγιος Βασίλειος και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συλλειτουργούντες (εικ. 3 Η Παναγία η Βλαχερνίτισσα στην κόγχη). Από το Δωδεκάορτο ιστορούνται οκτώ σκηνές (Ευαγγελισμός, Γέννηση, Βάπτιση, Μεταμόρφωση, Βαϊοφόρος, Σταύρωση, Ανάσταση και Κοίμηση) (εικ. 4 Η Γέννηση στην ανατολική κεραία) (εικ. 5 Η Βάπτιση στην ανατολική κεραία). Αξιοπρόσεχτη είναι η απεικόνιση στο μέτωπο του τόξου του Ιερού των κορυφαίων Αποστόλων καθώς και των Αγίων Ελευθερίου και Γεωργίου του Διασορείτη (εικ. 6-7 Απεικόνιση των Αγίων Ελευθερίου και Γεωργίου Διασορείτη). Παρέκκλιση από το καθιερωμένο πρόγραμμα αποτελεί η απεικόνιση στα λοφία, αντί των Ευαγγελιστών που συνηθίζονται, εξαπτέρυγων και τετράμορφων (σύμβολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών) (εικ. 8 Τετράμορφο στο λοφίο) (εικ. 9 Απεικόνιση των τριών διαδοχικών στρωμάτων στο βόρειο τοίχο του ναού). 
Εικ. 6 Άγιος Ελευθέριος

Εικ. 7 Άγιος Γεώργιος του Διασορείτη

Εικ. 8 Τετράμορφο στο λοφίο
 
Εικ. 9 Απεικόνιση των τριών διαδοχικών στρωμάτων

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σχόλιο Ιστολογίου

Οι απόψεις που εκφράζονται, απηχούν την προσωπική γνώμη του εκάστοτε γράφοντος.

Γράψτε το σχόλιό σας και απλά περιμένετε λίγες ώρες μέχρι να το δείτε δημοσιευμένο.

Σχόλια που τηρούν στοιχειώδη κανόνες ευπρέπειας είναι αυτονόητο ότι αποτελούν αφορμή διαλόγου και ουδέποτε θα λογοκριθούν.

Δεν επιτρέπονται σχόλια που συκοφαντούν κάποιο πρόσωπο, που περιέχουν υβριστικούς χαρακτηρισμούς κλπ. Για τον λόγο αυτό ενεργοποιήθηκε η προ-έγκριση για να αποφευχθούν κρούσματα προσβλητικής συμπεριφοράς διότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε την αξιοπρέπεια του ιστολογίου μας.

Ανώνυμα σχόλια ή σχόλια με ψευδώνυμο ενδέχεται να διαγραφούν για την διαφύλαξη της ποιότητας. Τα σχόλια δεν είναι πεδίο στείρας αντιπαράθεσης αλλά προβληματισμού και γόνιμου διαλόγου.